Borusan Filarmoni Orkestrası'nın, 2012 - 2013 sezonu açılış konserindeki, sonunda salon yıkılırcasına alkış alan, Carmina Burana performansı, son dönemde katıldığım etkinlikler içindeki en özellerinden biriydi.
Gerek orkestra, gerek solistler (Nazlı Deniz Boran / Soprano, Vasily Khoroshev / Kontrtenor, Eralp Kıyıcı / Bariton), gerek Borusan Çocuk Korosu, gerekse de şef, müthiş bir şölen sundu bize. Orkestra şefinin konser sırasındaki rolü hep biraz soru işaretliydi benim için. Taaki dün akşam, 1999 yılında Gürer Aykal'ın yönetiminde kurulan BİFO'yla, 2009'da Aykal'ın onursal şefliğe getirilmesiyle sanat yönetmeni ve sürekli şef olarak çalışmaya başlayan, Avusturya'lı Sascha Goetzel'i izleyene kadar. Konser boyunca eseri resmen içinde yaşadı desem abartmış olmam.
Klasik müziğe en uzak kişilerin bile en azından O Fortuna'sını bildiği Carmina Burana, 1895 - 1982 yılları arasında yaşamış Carl Orff'un 1937'de yazdığı, belki de en önemli ve en çok bilinen eseri.
İlk çağlardan alına bir simgeyle, sürekli dönen ve birbirini izleyen iyi ve kötü şansı yansıtan talih çemberiyle sahnelenen Carmina Burana'nın, çok sade yazılmış olmasına rağmen, kazandığı büyük başarı çok eleştirilmiş, hatta ciddi bir beste sayılamayacağı bile öne sürülmüş. Ancak karmina Burana'da sadelikle çarpıcı ritimlerin ustaca kaynaştırılması, gereksizin ve gösterişin tümüyle ayıklanması, hem eğlendiren, hem de düşündüren Orff'un ince zekasını, tiyatrodaki büyük deneyimini ve bilgisini gösterir.
Düzenli biçimde değişen insan yaşamını yansıtan ve bir ibret dersi veren bu sahne kantatı, Talih, Baharda, Çayırlarda, Taverna'da, Aşk Bahçesi, Blanziflor ve Helena, son olarak da yine Talih adlı yedi bölümden ve içindeki 25 parçadan oluşuyor.
Ağzınıza bir kaşık bal çalmak için, eserin en bilinen bölümü, Fortuna Imperatrix Mundi / Talih, Dünya Kraliçesi...
O Fortuna / Ey Talih,
velut luna / tıpkı ay gibi
statu variabilis, / şeklin hep değişir;
semper crescis; / ya daima büyürsün
aut decrescis; / ya da küçülürsün;
vita detestabilis / zalim yaşam
nunc obdurat / bi bakarsın zordur,
et tunc curat / ve bi bakarsın gözetler,
ludo mentis aciem, / aklın kumara yatkınlığını;
egestatem, / zavallılık,
potestatem / güçlülük
dissolvit ut glaciem. / tıpkı buz gibi erir
Sors immanis / Gaddar ve
et inanis, / anlamsız,
rota tu volubilis, / dönen bir tekerleksin;
status malus, / eğer şansın kötüyse
vana salus / sağlığın boşuna
semper dissolubilis, / eriyip gider;
obumbrata / kasvetli
et velata / ve gizlice
michi quoque niteris; / beni de harap ettin;
nunc per ludum / şimdi kumar masasında
dorsum nudum / sırtım çıplak
fero tui sceleris. / görüyorum götürdüklerini.
Sors salutis / Sağlık şansı
et virtutis / ve dayanıklılık
michi nunc contraria, / bana karşıdır,
est aflectus / kötüledi
et defectus / ve mahvoldu
semper in angaria. / sana hizmet uğruna.
Hac in hora / Hemen şimdi
sine mora / gecikmeden
corde pulsum tangite; / dokun ses veren tellere;
quod per sortem / ve güçlü adamı
sternit fortem, / yere vuran için,
mecum omnes plangite! / benimle ağlayın hepiniz!
...
Vakti olanlar içinse, Berlin Filarmoni Orkestrası'ndan eserin tümü...
0 yorum:
Yorum Gönder