Köpek Bakımı (Alaylıdan :)...

Geçen hafta, pazar sabahı havayı iyi görünce hem biz hem de Zilli hava alsın diye kendimizi dışarı attık ve vurduk kendimizi sevgili kocamın arkadaşlarından duyduğu Riva yolu üzerindeki Mahmut Şevket Paşa Köyü içindeki Kulidağ yollarına. Biz yeni öğrendik ama meğer "karşıdakiler" için bayağı bilinen ve popüler bir yermiş. Temiz hava, güzel kahvaltı, gelenlerin performansına bağlı olarak sakin bir ortam.

Biz oturup kahvaltımıza başladıktan bir süre sonra, başka bir "Golden'li" aile geldi. Yüzünden belli o daha ufak. Sonradan öğrendik 7 aylıkmış. Bir süre sonra kaçınılmaz olan "köpek sahipleri sosyalleşmesi" yaşandı. Kızımızı çok beğendiler. Kendi ifadelerine göre "Cadde'de bunun gibisi yokmuş." O arada kendi köpeklerinden bahsettiler. Bir süredir kreşe gidiyormuş, orada havlamayı öğrenmiş, iki haftadır çok zorluk çekiyorlarmış, zaten yemek yedirmek çok büyük bir problemmiş falan falan. Sonrasında biz naçizane tecrübelerimizi onlarla paylaşınca çok sevindiler, bir çoğunu kullanacaklarını söylediler. Böyle olunca bu yazıyı yazıp, iki yıla yaklaşan köpekle yaşama tecrübelerimizi sizlerle de paylaşmak istedim. Ancak altını özellikle çizmek isterim ki bunlar tamamen bizim Zilli ile (golden retriever) yaşadıklarımızın sonuçlarıdır, bir kısmı bilimselden öte tecrübe ile olgunlaşmıştır.

Genel

- Golden Retriever hayatını insanlar üzerine kurmuş, tek beklentisi sevgi olan bir köpek cinsidir. Sevgi alır ve karşılıksız sevgi verir.

- Tahmininizden çok ama çok daha akıllıdırlar.

- Hayatları sizi mutlu etmek üzerine kurulduğuğu için doğru yol izlerseniz emir komuta zincirini çok çabuk öğrenir. Bir noktadan sonra komutları konuşarak bile verebilir hale gelirsiniz.

- Dişi köpekler erkeklere nazaran daha uysal ve sevgi doludur, sahibine daha bağlıdır. Çişlerini oturarak yapmaları, özellikle evde bakılan köpekler için önemli bir artıdır.

- Evde bakılan köpekler için ilk 8 ay çok önemlidir. Bu dönemde evi öğrenirler, tuvalet terbiyesini öğrenirler, dişleri değişir, aşıları tamamlanır.

- Eğer uygun şekilde alıştırılır, sonrasında da özellikle ilgi ve sevgi açısından açıkları telafi edilirse evde yalnız kalabilirler.

Çiş - Kaka Terbiyesi

- Zilli'nin evdeki düzeni şöyle: Sabah 8, akşam 7 yalnız kalıyor. Evde giriş, hol, arka oda ve balkon dışındaki bütün mekanları kapıları gündüz kapalı. Yağmurlu günler dışında, sabah akşam tuvaleti için dışarı çıkıyor. Ancak gün içinde kullanabilmesi için, balkonda, altta hasta yatak bezi üstüne gazete serilmiş yeri var.

- Balkondaki yerine gelinceye kadar şöyle bir süreç izledik. Önce gündüz açık olan yerlerde 4 ayrı yere gazeteler koyduk. Tuvaletini gazeteye yapması gerektiğini öğrendi, farklı bir yere niyetlenince sert bir dille uyarıp doğru yeri gösterdik. Sonrasında da o 4 yeri balkona en uzak noktadan başlayarak kaldırdık. En son balkondaki yer kaldı. Şimdi gerektiğinde sadece orayı kullanıyor, asla başka bir yere yapmıyor.

-Genel olarak köpeklerde, özellikle de goldenlarda heyecan çişi denilen birşey olabilir. Yeni birini gördüklerinde, birşeyden korktuklarında çişlerini kaçırabiliyorlar. Ya yaşlarını doldurduklarında bu huylarından vazgeçiyorlar ya da siz bununla nasıl başa çıkacağınızı çözüyorsunuz. Mesela Zilli'deki sıkıntıyı, yeni birilerini gördüğündeki tepkisi için, karşı tarafın ona hemen ilgi göstermemesi veya sevecekse de oturtarak değil, Zilli ayağa kalkmış şekilde sevmesi şeklinde çözdük.

Aşıları

- Köpeklerin senelik 4 veya 5 tane düzenli aşısı var. (Kuduz, karma, kanlı ishal, gençlik hastalığı)İlk uygulama arada hafta atlayarak çifter doz olarak yapılıyor, sonrakiler her sene 1'er doz olarak uygulanıyor.

- Bunlara ek olarak, her iki ayda bir düzenli olarak yapılan iç ve dış parazit aşısı var. İç parazit deri altına yapılıyor, dış parazit ise ense tüyleri aralanarak arasına sıkılarak yapılıyor. Sonrasında o sıvı deri tarafından emilerek tüm vücut çevresinde bir kalkan oluşturuyor. Kene gibi parazitler köpeğinizi ısırsa bile üzerinde tutunamıyor.

- Bir de kene tarafından ısırılmış köpeğinizden size mikrop geçmesini önleyen lyme aşısı var. Biz 2 kere yaptırdık ama geçen sene ithalatı durdu diye bir söylenti vardı, son durumu bilmiyorum.

Banyo

- Biz Zilli'yi sanırım 9 aylık olana kadar kendimiz yıkadık ancak sonrasına ikimiz birden duşakabine sığamamaya başlayınca veterinere götürmeye başladık. Bu boy, evde yaşayan bir köpek için en doğru hareketin bu olduğunu düşünüyorum. Çünkü köpeklerin yıkanmasından çok kurutulmaları büyük olay. Banyo sonrası düzgün kurutulmazlarsa hem ıslak halı gibi kokuyorlar hem de ciltleri çok hassas olduğu için mantar oluyorlar. Zilli'nin banyo rutini ayda bir. Her ay banyosunu yapıyor, o arada tırnakları kesiliyor, kulakları ve poposu temizleniyor.

- Bu popo temizlenmesi ciddi bir olay. Köpeklerin kakalarını rahat yapabilmelerini sağlayan bir anal keseleri var. Bu anal kese zamanla doluyor ve hem hayvana rahatsızlık veriyor (kaşınma ihtiyacıyla popoları üzerine oturup, kendilerini yerde kızaklamaya başlıyorlar) hem de kötü bir kokuya sebep oluyor. Dolayısıyla belli bir frekansta profesyonel eller tarafından sıkılıp temizlenmesi gerekiyor.

- Diğer taraftan biz Zilli'yi her dışarıdan geldikten sonra, biz her akşam eve geldikten sonra ve biz evdeyken çişini yaptıktan sonra muhakkak siliyoruz. Bununn için kendiniz de bez hazırlayabilirsiniz, bizim gibi hazır ıslak sabunlu bezleri de kullanabilirsiniz.

Beslenme

- Bu konu yakın zamana kadar bizi en çok zorlayan şey oldu diyebilirim. Önce Hill's denedik, ameliyattan sonra ondan tiksindi, sonrasında Pro Plan ve Royal Canin tecrübemiz oldu. Elbette bunların "puppy large breed"leri. Tavuklusu, kuzulusu. Olmadı da olmadı. En son içine köpek brownisi ufalayınca biraz biraz yediğini keşfedince hatırlıyorum, 4-5 paket stok yapmıştık eve. Ama sıpa o kadar akıllı ki canı istemezse browniyi yiyordu, mamayı bırakıyordu. Sonra bir gün Arkadaş Pet, Orijen Mama'yı Türkiye'ye ithal etmeye başladı ve bütün sorunlarımız ortadan kalktı.

- Orijen Mama, Amerika'daki Dog Food Analysis'teki 6 yıldızlı 2-3 mamadan biri. Bizim en iyi diye bildiğimiz mamalar orada 2 yıldız filan. Orijen'in diğer mamalardan farkı içinde tahıl, katkı maddesi, yan ürün ve dondurulmuş gıda içermemesi. Mamanın içindeki herşey insan tüketimine uygun. İçindeki protein miktarı %70. Biz bu mamadan çok ama çok memnunuz çünkü Zilli bunu itirazsız yiyor. Kakası çok güzel ve düzenli. Tüyleri ve genel sağlığının maaşallahı var.

- Köpeğinize ev yemeği vermek de bir tercih elbette ama biz hem çalışıyor olduğumuzdan hem de beslenme ihtiyacını yeterince karşılayamamaktan korktuğumuz için ev yemeği işine hiç girmedik. Kuru mamalar protein, vitamin, mineral vs açısından o kadar dengeli ki, o seviyenin dışarıdan tutturulabilmesi bana çok zor geliyor.

- Burada önemli kural eğer kuru mama ile besliyorsanız, asla ev yemeği vermemek. Bir kere alıştı mı geri dönmesi çok zor çünkü. Biz sadece arada bir peynir, elma, havuç ve nadiren de 2-3 tane çerez veriyoruz.

Tüyler

- Evde bir Golden'iniz varsa bu bol bol da tüy olacak demektir. Kısa tüylü olan Labrodorların aksine Golden'ler uzun ve bol tüylüdür. E haliyle de bu tüyler dökülür. Yapacak bişey yok. Zaten yılda 2 kez düzenli tüy dökme mevsimleri var. Bunda mevsime göre kalın veya ince tüyler çıkıyor. Onun dışındaki dökülmeleri bir ölçüde tutabilmek ve mevcut tüylerin de gür, parlak ve uzun olabilmesi için biz hergün birer balık yağı tableti ve sarımsak hapı veriyoruz. Merak etmeyin kokmuyor ancak tüy kalitesini çok fark ettiriyor. Zaten hayvanın iyi beslendiğinin ve sağlıklı olduğunun en önemli göstergesi tüylerin kalitesi.

- Golden'ları hafta en az 2-3 kere taramak gerekiyor. Biz Furminator'ü aldıktan sonra herşey daha kolay oldu. Sakın söylentilere inanmayın, Furminator tüyleri kesinlikle kesmiyor sadece çok sık olduğu için bütün dökülmüş veya dökülmekte olanları çok güzel bir şekilde alıyor.

Eğitim

- Köpeklerin eğitiminde otorite konumunda olmak çok önemli. Sert ses tonu ve onu destekleyecek el hareketi her koşulda etkili oluyor. Detaylarını uzman sitelerden öğrenebileceğiniz bu konuda bizce en önemli iki komut; Hayır ve Bekle. Mesela Zilli biz "Hayır" dedikten sonra önündeki peynire öldüğü halde yemez veya çişini yaptıktan sonra "Bekle" komutunu aldığı için silinmeden odasından asla dışarı çıkmaz.

- Evin içinde girip giremeyeceği noktaları da yine bu komutlarla öğretebilirsiniz. Mesela Zilli hiçbir koşul altında mutfağa girmez, salonda çiçeklerin olduğu bölüme geçmez.

- Yavruyken dışarı çıktığınızda yoldaki her küçük detay ilgilerini çeker, hiçbir karınca yuvasını, yere düşmüş meyva parçasını veya uçuşan yaprağı affetmezler. Bu konudaki ilgiyi zaman içinde kontrol altına almak ileride ters birşey yiyip zarar görmesini engelleyecektir.

- Havlamak köpeklerin kendilerini en doğal ifade etme şekilleridir. Birşey istediklerinde, korktuklarında, kendilerini göstermek istediklerinde, kızdıklarında havlayabilirler. Ancak apartmanda yaşıyorsanız ve belli sürelerde de köpeğiniz yalnız kalıyorsa bu pek istediğiniz bir ifade şekli olmaktan çıkıyor. Baktınız iş gereklilikten huya dönmüş orada müdehale etmeniz gerekiyor. Tam havladığı andan sonraki sert bir "hayır", bu kelimenin anlamını öğrenmiş olanlar için faydalı olabiliyor, çok şükür bizimkinde oldu mesela. Daha ileri bir durum söz konusuysa havlamayı önleyici eğitim tasmaları var. Havladığında boynuna minik bir titreşim gönderip köpeği rahatsız ediyor ve bir süre sonra köpek havlamamaya güdüleniyor.

Oyun ve Oyuncaklar

- Özellikle Golden'lar oyunu çok severler. At, tut, getir en sevdikleri oyundur. Çokça oyuncaklarının olması özellikle yalnız kaldıklarında rahat vakit geçirmelerini kolaylaştırır.

- Seçeceğiniz oyuncakların göz, burun ve ağız kısımlarının yapıştırma değil de dikişli olmasına dikkat edin. Öbür türlü kopartana kadar uğraşıyorlar.

- En sevdikleri yumuşak, peluş, kolay ağızlarına alabilecekleri, gerektiğinde tutup sallayabilecekleri türde olanlar ve özellikle sert kauçuktan yapılıp vanilya veya çikolatayla tatlandırılmış olan kemirme simit veya kemikleri. Bunlarla hem dişlerini kaşıyorlar hem de kemirme güdülerini tatmin ediyorlar.

- Günlük rutin dolaşmalarının dışında haftada en az bir kere, kimseyi rahatsız etmeden koşup, enerjilerini atabilecekleri bir yere götürebilirseniz süper olur.

Tatil

- Köpeğiniz varsa arabanızın bagajında muhakkak sabit duran bir su kabınız olmalı ki bir yere gittiğinizde etraftan kap aramak zorunda kalmayasınız.

- Biz tüm arka koltuğu kaplayan, 4 koltuk başına sabitlenen brandamsı bir malzemeden yapılmış bir tür örtü aldık. Dolayısıyla kusma, tüy dökülmesi veya kirli patilerden dolayı koltuğunuzun kirlenmesi minimumda kalmış olur.

- Köpeklerin araba mideleri aynı çocuklar gibi, illaki bulanıyor. Aç karnına yolculuk yapmaları ve yolculuk öncesinde 1/2 Emedur içmeleri çok faydalı oluyor. Zaten genelde bir süre sonra uyuyorlar.

- Eğer uzun yola gidecekseniz, 2-3 saatte bir çiş ve su molası vermeniz çok önemli. Bir de asla ve asla köpeğinizi kapıları ve camları kapalı bir şekilde arabanın içinde bırakmayın.

İlişkileri

- İnanılmaz insancıldırlar.

- İnanmayabilirsiniz ama yaşlı ve çocuklar ile normal insanı birbirinden ayırırlar. Mesela Zilli Yaşlı ve çocukların ayaklarına yatarken, bizlerin yanında ayağa kalkıyor ve kendini öyle sevdiriyor.

Olmazsa Olmazlar

- Bir köpeğe sahip olurken normal şartlarda cinsine bağlı olmak üzere 10-15 yıllık bir birlikteliği göz önünde bulundurmanız gerekiyor. Yani iş onu almakla birmiyor, bu süre içindeki maddi, manevi tüm sorumluluklarını da üstleniyorsunuz. Dolayısıyla köpek sahibi olmadan bilmelisiniz ki;

* Mesela Golden'lar iki ayda 15 kg'lık büyük mama paketlerini bitirirler. * Senelik ve iki ayda bir düzenli yapılması gereken aşıları vardır. * Arada hiç aklınıza gelmeyecek sağlık harcamaları çıkabilir. * Yaşına ve boyutlarına uygun mama kapları ve tasmalar almalısınız. * Günlük mamasının dışında hatırı sayılır miktarda da özel köpek kurabiye, bisküvi ve kemiklerinden tüketirler. * Ciddi miktarda tüy dökerler. * Düzenli ilgi ve sevgiye muhtaçtırlar.